College en stadswandeling over de publieke ruimte van de Molenwijk - met Cas Bool & Adeola Enigbokan
Judith Beening doet verslag van een event dat op 28 februari 2019 plaatsvond bij Werkplaats Molenwijk: Perspectives on Public Space, een college en stadswandeling met Cas Bool en Adeola Enigbokan.
Het DAS Theatre masterprogramma voor onderzoek en ontwikkeling richt zich op mensen die in de performing arts sector werken als curator of kunstenaar. Door verschillende locaties in Amsterdam te bezoeken, deden de studenten nieuwe kennis en inspiratie op. Een van de sessie binnen deze reeks, Perspectives on Public Space, vond op 28 februari plaats bij Werkplaats Molenwijk. Centraal stond het gebruik van de publieke ruimte in de vorm van creatieve uitvoeringen. De DAS studenten kregen een rondleiding van Cas Bool en Minouche Wardenaar (Framer Framed) door de wijk, gevolgd door een presentatie van kunstenaar en stedenbouwkundige Adeola Enigbokan.
De Molenwijk
De Molenwijk is een plek vol groen, waar autowegen en fietspaden zijn gescheiden en de mensen in ruime flats leven. De betonnen utopische droom. De Molenwijk werd in 1968 gebouwd, vanuit dezelfde principes als de Bijlmermeer. De Molenwijk wordt dan ook wel ‘de Bijlmer in het klein’ genoemd. In de Molenwijk kwamen voornamelijk hoogopgeleide mensen wonen. Deze Molenwijkers van het eerste uur ervaren deze periode dan ook als zeer positief en kijken er met nostalgie op terug. Er was een gevoel van gemeenschap, en een sterk vertrouwen in de modernistische ideologie van verheffing en vooruitgang die de nieuwbouwwijk verbeeldde. De Molenwijk was hiermee radicaal anders dan de omliggende wijken als Tuindorp Oostzaan.
In meer recente jaren wordt ook regelmatig een minder positieve kant van de Molenwijk belicht. Er zou sprake zijn van criminaliteit, overlast en verloedering van de openbare ruimte. Hoewel het gevoel van onveiligheid nog altijd overheerst bij sommige bewoners, is de veiligheid en het uiterlijk van de wijk wel degelijk verbeterd.
Belang van lokale kennis
De onderzoeksmethode van gastspreker Adeola Enigbokan is gebaseerd op theorieën en methodes uit de ecopsychologie, antropologie en geschiedenis. Ze begeleidt onderzoeken omtrent ervaring van de publieke ruimte. In de Molenwijk voerde zij in opdracht van Framer Framed in 2016 een onderzoek uit, in samenwerking met masterstudenten van de Universiteit van Amsterdam. Er bleken nauwelijks tot geen faciliteiten te zijn op het gebied van kunst of cultuur. Ook gaven mensen aan dat er te weinig ontmoetingsplekken voor de buurtbewoners zijn. Dit onderzoek fungeerde voor Framer Framed als vertrekpunt bij het vormgeven van de tijdelijke projectruimte Werkplaats Molenwijk. Het was voor de organisatie belangrijk om vanuit de wensen van de gemeenschap te starten – inspelen op wat de buurtbewoners uit de Molenwijk willen en nodig hebben. In haar presentatie gaf Adeola Enigbokan inzicht in hoe buurtgerichte project kunnen slagen. Volgens Enigbokan is het stellen van vragen hierbij van belang. Wat is de algemene kennis van de buurtbewoners? Hoe kan Werkplaats Molenwijk op de lokale kennis inspelen? Wat gebeurt er al in de Molenwijk? Hoe zorg je ervoor dat er mensen naar je projectruimte komen? Wat kan kunst doen voor de buurtbewoners?
Adeola Enigbokan in Werkplaats Molenwijk
Door te begrijpen welke lokale kennis in de Molenwijk aanwezig is, kun je ook inspelen op wat de wensen zijn van de buurtbewoners. Enigbokan kaart dit middels een voorbeeld aan. In Dublin speelt Airbnb een grote rol in het huizentekort. Tijdens een Open Huizen Dag opende het Airbnb-kantoor in Dublin haar deuren voor het publiek. Een lokale actiegroep besloot een bezoek te brengen aan de Open Dag: met een groot spandoek en de tekst ‘Take Back the City’ wilden zij een statement maken en de discussie aangaan. Airbnb blies het evenement af en liet aanwezigen weten dat zij van mening waren dat het huizentekort Airbnb niet te verwijten valt. Volgens Enigbokan is het niet zo zeer een conflict van wensen, maar een conflict van kennis: Airbnb is niet op de hoogte van de lokale kennis. Een van de belangrijkste principes die Enigbokan aankaart is: Are you in conflict with what people know?
Gedeeld verhaal
De meeste musea en culturele instellingen in Amsterdam zijn te vinden in het centrum, ver van de bewoners uit de Molenwijk. Enigbokan benadrukt dat niet alleen de fysieke afstand zorgt voor een barrière, maar juist ook de mentale en economische afstand. Ditzelfde geldt voor de bereikbaarheid van de expositieruimte van Framer Framed in de Tolhuistuin. Om deze reden besloten Cas Bool & Josien Pieterse Framer Framed met bijzondere aandacht voor buurtgerichte activiteiten, naar de Molenwijk te brengen. De projectruimte Werkplaats Molenwijk werd in september 2018 geopend.
Opening Werkplaats Molenwijk (2018), foto: Marlise Steeman
Framer Framed wil hier in gesprek met de bewoners over de identiteit van de wijk en beleving van de publieke ruimte. In dit proces worden de verschillen tussen, of overeenkomsten met, mede-Molenwijkers zichtbaar. Door middel van dit project hoopt Framer Framed bij te dragen aan het ontstaan van een gedeeld verhaal over de buurt, waarbij het startpunt de lokale kennis van de bewoners is.
Tekst: Judith Beening
Deze bijeenkomst in onderdeel van het programma Broadcasting from Babylon, geïnitieerd door Amal Alhaag, Maria Guggenbichler en Josien Pieterse als onderdeel van de DAS Theatre Master bij de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Broadcasting from Babylon is specifiek gefocust op intersectioneel feministische, queer en antikoloniale thema’s.
– Lees hier meer over projectruimte Werkplaats Molenwijk.
– Bekijk hier meer foto’s van het event op Facebook.
Community & Learning / Amsterdam Noord / Molenwijk /
Exposities
Expositie: The City is Ours (Werkplaats Molenwijk)
Jonge vrouwen geven in Tunis en Amsterdam vorm aan hun ideeën over de publieke ruimte
Agenda
Citizenship & Cultural Production #6: Perspectives on Public Space with Cas Bool & Adeola Enigbokan
Een buurtwandeling en lezing over het gebruik van de openbare ruimte in de Molenwijk.
Project en expositie: The City is Ours
Een uitwisselingsproject voor jonge vrouwen in Amsterdam en Tunis.
Educatieprogramma: Broadcasting from Babylon, door Amal Alhaag, Maria Guggenbichler en Josien Pieterse
Over intersectioneel feministische, queer, en anti-koloniale belichaamde, luister-, en klankmethoden
Netwerk
Adeola Enigbokan
Kunstenaar en stedenbouwkundige
