Digitaal Archief: From what will we reassemble ourselves

Arna Mackic exhibition design 'From what will we reassemble ourselves' (2020). Foto: Eva Broekema / Framer Framed

Digitaal Archief: From what will we reassemble ourselves

Toegang tot het online archief van From what will we reassemble ourselves!

Het is bijna onmogelijk om de zintuigelijke ervaring van een bezoek aan een expositie goed vast te leggen. Kunstwerken wil je nu eenmaal het liefst fysiek ervaren. Helaas was dit afgelopen jaar vanwege de coronamaatregelen en lockdowns niet altijd mogelijk. Daarom hebben we een overzicht gemaakt van de programmering rondom onze tentoonstelling, en kunnen geïnteresseerden die deze niet hebben kunnen bezoeken, alsnog een kijkje in ons online archief From what will we reassemble ourselves (2020) komen nemen. Vind hier een uitgebreid overzicht van onze programmering van september 2020 tot en met januari 2021.

From what will we reassemble ourselves

6 september 2020 – 10 januari 2021

Een groepstentoonstelling bedacht door Anna Dasović, met Natasha Marie Llorens als curator. Tentoonstellingsontwerp door Studio L A en Arna Mačkić.

From what will we reassemble ourselves is in eerste instantie begonnen als een onderzoeksproject van Anna Dasović, in samenwerking met curator Katia Krupennikova en Framer Framed. De groepstentoonstelling, die werd samengesteld door Natasha Marie Llorens, vulde het al bestaande werk van Dasović aan met verschillende kritische benaderingen en perspectieven van andere kunstenaars.

Dit was ook de eerste tentoonstelling in zijn soort waarbij Framer Framed opdracht gaf aan architect Arna Mačkić en Studio L A om een locatie-specifiek tentoonstellingsontwerp te maken. Mačkić’s tentoonstellingsontwerp was een reactie op het lopende onderzoek van Dasović, waarbij de bezoeker wordt uitgenodigd om zich fysiek tussen de herinneringen aan de genocide te bewegen en zich te richten op – in opengebroken delen – andere perspectieven die tot nu toe onbelicht zijn gebleven.

Installatie ontwerp Arna Mackić. Foto: © Eva Broekema / Framer Framed

From what will we reassemble ourselves focust zich op de representatie van de genocide die 25 jaar geleden in Srebrenica en omgeving in Bosnië-Herzegovina plaatsvond, maar richt zich ook op de meer structurele representatie van het geweld.

Zes hedendaagse kunstenaars, een team van onderzoekers en een architect buigen zich samen over een cruciale vraag van de Kroatisch-Bosnische auteur Jozefina Dautbegović: met welke fragmenten – beelden, verhalen, archieven, historische overblijfselen – stelt men een leven samen in de nasleep van een genocide?
Lees het gedicht: The Unidentified

Met werken van

Lana Čmajčanin – Balkangreuel – Balkan Cruelty (2019)
Anna Dasović – Before the fall there was no fall (2015-ongoing)
Episode 01: Raw material (2019) & Episode 02: Surfaces (2020)
Anna Dasović – Srebrenica who cares? (2017-ongoing)
Ana Hoffner ex-Prvulovic – Transferred Memories – Embodied Documents (2014)
Arna Mačkić – From what will we reassemble ourselves (2020)
Marko Peljhan – Territory 1995 (2009-2010)
Selma Selman – Superpositional Intersectionalism (2020)
Hito Steyerl – Journal No.1 – An Artist’s Impression (2007)
Facing Srebrenica Project – Facing Srebrenica and the Future of Memory in Europe (2020-2025)

Tentoonstellingscatalogus

U kunt de tentoonstellingscatalogus online na lezen. Deze is zowel in het Nederlands als in Engels beschikbaar. De tentoonstellingscatalogus geeft meer informatie over de tentoonstelling, de deelnemende kunstenaars en hun werken.

Gesprek onder curatoren

In plaats van zelf een inleiding te schrijven voor de tentoonstellingscatalogus ging curator Natasha Marie Llorens in gesprek met Anna Dasović om in de moeilijke thema’s van de tentoonstelling te duiken. U kunt dit gesprek nu hier lezen.

Opening van de tentoonstelling

5 september 2020

De première van de tentoonstelling was een bijzonder evenement, waar bezoekers verspreid over twee sessies de tentoonstelling konden bezoeken. Het was een dubbele opening voor het Tijdelijk Monument: Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis en From what will we reassemble ourselves. Onze Framer Framed Friends kregen exclusieve vroege toegang tot de tentoonstelling en een rondleiding van de curator Natasha Marie Llorens en kunstenares Anna Dasović. Eenmaal geopend voor het publiek gaf de directeur van Framer Framed, Josien Pieterse, een welkomstwoord en introductie op de tentoonstelling en het tijdelijke monument. Ook interviewde ze Llorens en Dasović aan het begin van elke opening.

Klik hier om Framer Framed Friend te worden en onze toekomstige publieke programma’s en tentoonstellingen te ondersteunen!

Curator Natasha Marie Llorens introduceert de tentoonstelling voor Framer Framed Friends bij de opening van From what will we reassemble ourselves (2020). Foto: © Maarten Nauw / Framer Framed

Tijdelijk Monument

5 september – 18 oktober 2020

In navolging van het herdenking van de Srebrenica Genocide die op 11 juli in Den Haag plaatsvond, werd de opening van From what we will reassemble ourselves gekoppeld aan de opening van het Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse geschiedenis.

Het tijdelijke monument – dat ook een op zichzelf staande tentoonstelling was – was een project bedacht door Bosnian Girl als onderdeel van hun campagne en petitie Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis. Deze heeft ten doel om de genocide van Srebrenica te laten erkennen als een belangrijk onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. Een dergelijke herdenking is nog niet door de Nederlandse overheid in het leven geroepen, en er bestaan tot op de dag van vandaag dan ook nog geen vast monument. De installatie reisde van Den Haag naar de Oranje-Vrijstaatkade buiten Framer Framed in Amsterdam.

Bosnian Girl – Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse geschiedenis on Oranje-Vrijstaatkade, Amsterdam (2020). Foto: © Maarten Nauw / Framer Framed

De installatie bestond uit groot formaat afdrukken van 25 fotoportretten van 25-jarige Bosnische Nederlandse vrouwen en mannen, gemaakt door Robin de Puy met een bijschrift geschreven door Chris Keulemans. Sommige geportretteerden komen uit Srebrenica of elders in Bosnië-Herzegovina, andere werden hier in Nederland geboren. Hun dubbele identiteit symboliseert de verwevenheid van de Nederlandse en Bosnische geschiedenis. De tentoonstelling nodigde de toeschouwer uit zich te identificeren met, en te kijken naar de positie van de omstander van genocidaal geweld – degene die vaak onopgemerkt of weggelaten wordt uit het historische kader, maar wiens getuigenis voortleeft en ons geheugen kleurt.

Tijdens de opening voor From what we will reassemble ourselves konden bezoekers langs de gracht lopen en samen met de tentoonstelling het Tijdelijke Monument beleven.

Interview met Adnan Jelacic

Naar aanleiding van de herdenking van de genocide op Srebrenica op 11 juli 1995 interviewde Chris Keulemans de voor het monument gefotografeerde Adnan Jelacic over zijn ervaring en leven in Nederland. Dit interview is in het Nederlands en te bekijken op het Framer Framed YouTube-kanaal.

Finissage: Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis

Wandeltocht langs het monument met Chris Keulemans

Op zondag 18 oktober organiseerde Framer Framed voor de afsluiting van het Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis een wandeltocht onder leiding van Chris Keulemans. Ook de buurtbewoners werden uitgenodigd om meer te weten te komen over de installatie die hun straat waren tentoongesteld.

Ena Sendijarević, lid van Bosnian Girl en een van de subjecten van de foto’s van Robin de Puy, deelde haar persoonlijke herinneringen en gedachten over de Srebrenica is Dutch History-campagne.

Finissage Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse geschiedenis door Bosnian Girl. Foto: © Betul Ellialtioglu, Framer Framed (2020)

Bekijk hier meer foto’s van de finissage.

Online filmprogramma

In het kader van de tentoonstelling wordt Framer Framed een begeleidend online filmprogramma gepresenteerd, samengesteld door Natasha Marie Llorens. Het programma is nog steeds gericht op de genocide in Srebrenica, maar verlegt de aandacht ook naar kunstwerken die zich bezighouden met de representatie van geweld in het algemeen.

Vanaf 17 november zijn de filmwerken van drie verschillende kunstenaars, Selma Selman, Dania Reymond en Damir Avdagić, via de website van Framer Framed te bezichtigen. Daarnaast vond er voor de lancering van elke film een online gesprek plaats tussen de tentoonstellingscurator Natasha Marie Llorens en andere kunstenaars.

Online filmprogramma: Selma Selman

17 nov – 24 nov 2020
Films: SALTWATER AT 47 (2015-2016) & Mercedes Matrix (2019)
Over Selma Selman

Als eerste van ons online filmprogramma was Selma Selman aan de beurt, die onder andere haar werk Superpositional Intersectionalism (2020) toonde, als onderdeel van From what we will reassemble ourselves. In haar werk probeert ze de universele menselijke conditie met al diens eigenaardigheden te doorgronden, en doet dit vanuit het perspectief van haar Roma-afkomst.

Selma Selman’s Superpositional Intersectionalism (2020) bij de opening From what will we reassemble ourselves. Foto: © Maarten Nauw, Framer Framed

Haar film SALTWATER AT 47 (2015-2016) is een korte video waarbij de moeder van de kunstenaar laat zien hoe ze de Adriatische Zee voor het eerst zag, wat ook haar eerste ontmoeting met de zee in het algemeen was. De tweede in het programma, Mercedes Matrix (2019) is een 10-minuten durende documentatievideo van een performance die de kunstenaar met haar familie in Bosnië-Herzegovina maakte. Het toont de kunstenaar en drie mannelijke familieleden die een Mercedes-auto uit elkaar halen voor de berging. Beide werken refereren aan de voortdurende vooroordelen en het structurele geweld tegen de Roma-gemeenschap in Bosnië. Lees meer

Op 19 november interviewde Natasha Marie Llorens kunstenares Selma Selman over haar films en oeuvre in opdracht van de tentoonstelling From what will we reassemble ourselves (in het Engels).

Online filmprogramma: Dania Reymond

24 nov – 1 dec 2020
Films: Borrowed Landscape #1 & Borrowed Landscape#2
Over Dania Reymond

Borrowed Landscape #1 (2011) is een korte documentaire film opgenomen in Srebrenica in Bosnië-Herzegovina. De voice-over bestaat uit verschillende mensen die een schilderij van Pieter Bruegel, ‘Het bloedbad van de onschuldigen‘ (ca. 1565-1567), beschouwen.

De daaropvolgende film van Reymond, Borrowed Landscape #2 (2013), is ongeveer even lang en opgenomen in Bentalha, een zuidelijke buitenwijk van Algiers waar in 1997 een bloedbad plaatsvond. De film heeft twee referentiepunten: een beroemde foto van Hocine Zaourar, ‘De Madonna van Bentalha’ (1997), en een ander schilderij van Pieter Bruegel ‘De Oudere, De Triomf van de Dood’ (1562). De films van Reymond vormen samen een onderzoek naar de representatie van geweld in continenten en eeuwen, waarbij de toeschouwer centraal staat – degene die aanwezig is bij de gebeurtenis en door de camera of schilderkader heen kijkt. Lees meer

Het gesprek tussen Llorens en de Frans-Algerijnse filmmaker Dania Reymond-Boughenou werd op 27 november gestreamd in het Frans met Engelse ondertiteling.

Online filmprogramma: Damir Avdagić

1 dec – 8 dec 2020
Films: Hervertellen #1 (2011) & Citanje (Reading) (2013)
Over Damir Avdagić

Het werk van kunstenaar Damir Avdagić’s Retelling #1 (2011) werd voor dit programma online getoond als een 6-minuten durende single-channel video. Het ene paneel van de video toont een beeld en het andere een tekstprojectie. Het beeld toont afwisselend een vrouw en een man in een verduisterde ruimte, die elk een sterretje aansteken en laten uitdoven. De begeleidende tekst bestaat uit materiaal dat is ontleend aan interviews met de ouders van de kunstenaar, waarin zij het asielcentrum beschrijven waar zij voor het eerst zijn aangekomen na het geweld in Bosnië te zijn ontvlucht.

Retelling #1 is gekoppeld aan een tweede video van Avdagić, getiteld Citanje (Reading) (2013). In deze 13-minuten durende video leest een stem een brief voor. Deze brief vult het kader van de camera en ritselt zachtjes in de handen van de spreker. Hij is gestuurd door de vader van de kunstenaar en beschrijft de vlucht van de kunstenaar uit Bosnië in de jaren 90, ten tijden van het conflict. Wat opvalt is het gestotter, de versprekingen, de herhalingen, foutjes en het onvermogen om zijn moedertaal goed te spreken.

Beide werken onderzoeken het falen van representatie; noch het volk, noch hun spraak is volledig begrijpelijk. De kunstenaar suggereert dat de ontoereikendheid van de representatie deels te wijten is aan de transgeneratieve effecten van historisch geweld. Lees meer

Het interview tussen Avdagić en de Llorens is vanaf 3 december via de onderstaande link online te bekijken en in het Engels.

Rondleiding

Op uitnodiging van Framer Framed verzamelde curator Natasha Marie Llorens een team van zes hedendaagse kunstenaars, onderzoekers en een architect om een antwoord te vinden op de vraag van de Kroatisch-Bosnische auteur Jozefina Dautbegović: uit welke fragmenten – beelden, verhalen, archieven, historische overblijfselen – stel je een leven samen in het kielzog van een genocide?

Introductie

In de eerste aflevering van de tour in Engels vertellen Natasha Lloren Marie en Anna Dasović over het ontwerp van de expositie; architect Arna Mačkić en Studio L A kwamen samen tot het design, die speciaal op maat gemaakt is voor de ruimte.

Bekijk meer op de Framer Framed YouTube kanaal:

Lana Čmajčanin

Balkangreuel – Balkan Cruelty (2019)

Anna Dasović

Srebrenica who cares? (2017-ongoing)

Ana Hoffner ex-Prvulovic*

Transferred Memories – Embodied Documents (2014)

Selma Selman

Superpositional Intersectionalism (2020)

Marko Peljhan

Territory 1995 (2009-2010)

Facing Srebrenica Project

Recensies

Lees de lovende recensies over onze tentoonstellingen From what will we reassemble ourselves en het Tijdelijk Monument – Srebrenica is Nederlandse geschiedenis in een aantal van de Nederlandse media en online platformen: Jegens & Tevens, Het Parool, Volkskrant, Mister Motley, Trouw, De Kunstmeisjes en De Wittle Raaf.

Daarnaast sprak onafhankelijk onderzoeker en kunstschrijver Nesli Gül Durukan met de curator Natasha Marie Llorens. Lees het interview in het Metropolis M – magazine (in het Engels).

Voor overige informatie over From what will we reassemble ourselves, vind je hier op de home page.

Credits
Een groepstentoonstelling bedacht door Anna Dasović en samengesteld door Natasha Marie Llorens. Tentoonstellingsontwerp door Studio L A en Arna Mačkić.

De titel van de tentoonstelling is afgeleid van Jozefina Dautbegović’s gedicht The Unidentified (2003).

Ondersteund door
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK), Gemeente Amsterdam- Stadsdeel Oost, Mondriaan Fonds

Met speciale dank aan
Van Abbemuseum