13 dec 2009 â 14:00
De koloniale blik
Een symposium over de invloed van het koloniale verleden op museumbeleid en museale presentaties. Een internationaal panel vergelijkt kunstinstellingen uit verschillende landen en hoe zij omgaan met hun koloniale verleden bij het maken van tentoonstellingen.
Achtergrond
Ruim zes jaar geleden, begin 2003, opende het Tropenmuseum in Amsterdam de vaste tentoonstelling Oostwaarts! Kunst, cultuur en kolonialisme (2003). Met stukken uit de kerncollectie greep het Tropenmuseum terug op zijn eigen geschiedenis en het koloniale verleden van Nederland. Met deze nieuwe interpretatie van de eigen collectie toonde het Tropenmuseum de veranderende perceptie op ons koloniale verleden en de diepe verankering van de koloniale ervaring in de Nederlandse cultuur.
Installatiefoto Oostwaarts!, Tropenmuseum, Amsterdam
De tentoonstelling Oostwaarts! vormde een aanzet tot het formuleren van een postkoloniaal discours in musea. Het is de vraag hoe het zes jaar na de opening met deze ontwikkeling is gesteld. Hoe gaan musea om met niet-westerse kunst die binnen de koloniale context verzameld of geroofd werd? Hoe gaan wij om met collecties die een koloniale relatie in zich dragen? Deze collecties vormen het werkmateriaal van vele curatoren. Hoe voorkomen zij dat oude visies en connotaties niet in hedendaagse tentoonstellingen worden gereproduceerd?
Over de koloniale blik van Nederlandse kunstinstellingen
Recent opende een andere expositie die de wederzijdse invloed tussen Nederland en Indonesië onderzoekt. Ditmaal in een museum voor hedendaagse kunst. De tentoonstelling Beyond the Dutch. Indonesië, Nederland en de beeldende kunsten van 1900 tot nu (Centraal Museum, 2009) samengesteld door Meta Knol en Enin Supryanto, vormt de aanleiding voor een discussie over de koloniale blik van Nederlandse kunstinstellingen. Tijdens de discussie zal de aanpak van de curatoren van beide exposities worden vergeleken. Centraal in het debat staat de vraag hoe historische aannames de blik op moderne en hedendaagse kunst beïnvloeden. Hoe gingen de samenstellers om met de rol van Nederland als koloniale mogendheid, de veranderende perceptie op dit verleden en de eigen collectie.  Een internationaal panel zal vergelijken hoe kunstinstellingen in diverse landen omgaan met hun koloniale verleden bij het presenteren van moderne en hedendaagse kunst.
Installatiefoto Beyond the Dutch, copyright Centraal Museum, Utrecht/Ernst Moritz
Programma
Voorafgaand aan het debat vinden enkele presentaties plaats:
Hammad Nasar, behandeld enkele tentoonstellingen die hij cureerde.
Salah Hassan zal een korte presentatie geven over de politiek van representatie in de kunsten na 9/11 en hoe daarin neo-koloniale connotaties besloten liggen.
Susan LegĂȘne zal een vergelijking maken tussen de tentoonstellingen Oostwaarts! en Beyond the Dutch.
Gevolgd door een panel discussie onder leiding van Chris Keulemans.
Gasten
Meta Knol – Directeur Stedelijk Museum De Lakenhal,
Hammad Nasar – Curator, galeriehouder, schrijver,
Salah Hassan – Professor, curator, auteur,
Susan LegĂȘne – Hoogleraar politieke geschiedenis.
Follow up
Ter voorbereiding op deze bijeenkomst schreven Lejo Schenk, directeur van het Tropenmuseum in Amsterdam en Meta Knol, directeur van Museum De Lakenhal in Leiden het artikel Het onderscheid tussen westerse en niet-westerse kunst is achterhaald, dat op 2 januari verscheen in NRC Handelsblad.
Naar aanleiding van de bijeenkomst en het artikel kwam een radio uitzending bij De Avonden (10 januari 2010) tot stand over de relatie tussen volkenkundige musea en musea voor hedendaagse kunst, waar journalist Anton de Goede in gesprek gaat met Lejo Schenk en Mirjam Shatanawi, conservator Midden-Oosten en Noord-Afrika bij het Tropenmuseum. De uitzending is hier terug te luisteren.
Voor meer debatten over de representatie van Indonesie, en de representatie van de Nederlandse koloniale geschiedenis in musea zie bijvoorbeeld ook de bijeenkomst Omstreden geschiendenis (2012).
Locatie
Centraal Museum
Agnietenstraat 3
3512 XA Utrecht
030 236 23 93
www.centraalmuseum.nl
Omstreden erfgoed / Collectiebeleid / Koloniale geschiedenis / Museologie /
Netwerk
Salah Hassan
Professor, curator, auteur
Susan LegĂȘne
Hoogleraar politieke geschiedenis
Hammad Nasar
Curator, galeriehouder, schrijver
