Op zoek naar herstelprocessen door Benjamin Seroussi
In de aanloop van hun tentoonstelling Tanah Merdeka, werkte Taring Padi samen met Framer Framed, het Braziliaans-Joodse culturele centrum Casa do Povo en Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST) als artist-in-residence aan de Escola Nacional Florestan Fernandes do MST in São Paulo, Brazilië. De residency, getiteld Rebut Tanah Kita, of Reclaiming the Land, bestond uit gezamenlijke workshops om een groot spandoek te creëren waarin thema’s werden behandeld die verband houden met landgebruik, landbouwhervorming en kolonisatie. Artistiek directeur van Casa do Povo, Benjamin Seroussi, reflecteert in deze tekst uit de tentoonstellingscatalogus van Tanah Merdeka op de ervaringen van Taring Padi bij documenta fifteen en hun verblijf in Brazilië.
Tekst: Benjamin Seroussi
Op zoek naar herstelprocessen
Er is ons vaak gevraagd: waarom zou Casa do Povo, een Joodse instelling, een Indonesisch collectief dat tijdens documenta fifteen is beschuldigd van antisemitisme uitnodigen voor een artist-in-residence? We beantwoorden deze vraag meestal met een andere: wie kan dit beter doen dan een Joodse instelling? In dit specifieke geval is het niet zomaar een Joodse instelling, aangezien Casa do Povo al voor de opening van het evenement samenwerkte met het artistieke team van documenta fifteen. In feite maakte Taring Padi de weg vrij voor onze uitnodiging. Hun verontschuldigingen en het bijna onmiddellijk verwijderen van het panel met antisemitische figuren was een duidelijke erkenning van wat er was gebeurd. Het was voor ons voldoende om met hen een herstellend gesprek aan te gaan over antisemitisme en andere kwesties. Framer Framed bood de perfecte context – de productie van een nieuw werk – en financiële voorwaarden om het allemaal mogelijk te maken.
Als een plek die werkt met hedendaagse kunst, kon Casa do Povo zich niet beperken tot een kritische analyse op afstand van de afbeeldingen die tijdens documenta fifteen werden getoond; het moest de kunstenaars ontmoeten die deze afbeeldingen hadden gemaakt. De strijd tegen antisemitisme, racisme, transfobie en vele andere vormen van onderdrukking kan niet alleen worden gedaan door middel van beschuldigingen en annuleringen. Het is van fundamenteel belang om ook op zoek te gaan naar herstelprocessen. We weten dat een dergelijke dynamiek vaak langdurig (en soms frustrerend) is, maar ze zijn ook katalysatoren voor verandering. Weinig mensen zullen zichzelf openlijk uitroepen als antisemiet of racist, maar dat betekent niet dat ze zich niet als zodanig kunnen gedragen. Niemand van ons is geheel vrij van vooroordelen. Daarom is het belangrijker om ons te richten op het leren begrijpen van hoe antisemitisme werkt, de impact ervan en hoe het te bestrijden, in plaats van alleen te wijzen naar individuen waarvan wordt gedacht dat ze er bevooroordeelde overtuigingen op na houden. Bovendien moet men zich ook bewust zijn van de instrumentalisering van deze strijd door conservatieve agenda’s – zoals gebeurde bij documenta fifteen toen het terechte standpunt tegen antisemitisme werd gebruikt om veel kunstenaars en de tentoonstelling als geheel het zwijgen op te leggen.
De tijd die we met Taring Padi in Brazilië doorbrachten was vruchtbaar. De residency fungeerde als een veilige zone waar we de kans kregen om vriendschappelijke gesprekken te voeren over delicate kwesties zoals antisemitisme en zijn geschiedenis, de verschillen tussen de natiestaat Israël en het diasporische Jodendom, de dictatuur van Soeharto, kolonialisme en de gemeenschappelijke strijd voor land in Brazilië en Indonesië. Dit alles gebeurde terwijl Taring Padi aan het werk was en rondhing – wat documenta fifteen ‘nongkrong’ noemde – met MST-leden. Een jaar later denken we niet dat alle problemen zijn opgelost, maar we hebben een band opgebouwd, verbindingen gelegd en zijn er in geslaagd om samen verder te gaan
De kunstwereld moet niet gereduceerd worden tot een eindeloze reeks oppervlakkige vieringen. Er moet voldoende tijd worden uitgetrokken voor initiatieven met een open einde zoals deze residency. Culturele hiaten, taalmisverstanden en idiosyncratische geschiedenissen maken deel uit van onze realiteit. Het is altijd pijnlijk als iemand in eerste instantie niet begrijpt wat je probeert te zeggen, of als je pijn gewoon niet wordt erkend. In een geglobaliseerde en vaak saai gehomogeniseerde wereld tonen dergelijke uitdagende ontmoetingen (en misverstanden) echter ook aan dat er nog steeds veel radicaal verschillende werelden zijn. Terwijl we nadenken over deze ervaring, hopen we dat het kan helpen om andere gerelateerde problemen met meer empathie aan te pakken om dieper in te gaan op discussies over de productie en receptie van kunst, de representatie van de ander en de strijd tegen alle vormen van onderdrukking.
Benjamin Seroussi
Artistiek directeur, Casa do Povo
- Engelstalige website van Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST)
- Portugese website van Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST)
- Casa do Povo - São Paulo
Links
Collectieven / Curatorial Text / Indonesië / Koloniale geschiedenis / Kunst en Activisme /