Framer Framed

50 jaar Molenwijk

Kunstenaar Florian Braakman betrok als eerste de residentie: van oktober tot en met eind november 2018 was Werkplaats Molenwijk zijn uitvalsbasis. Braakman is een autonoom-documentair fotograaf. Door een persoonlijke relatie met het onderwerp adresseert hij universele, sociale en culturele thema’s. Hij is geïnteresseerd in gemeenschappen en onderzoekt hun karakteristieken. Gedurende zijn residentieperiode werkte de kunstenaar samen met buurtbewoners aan een tentoonstelling ter ere van 50 jaar Molenwijk. Hij ging hierbij op zoek naar beeldmateriaal over de wijk van buurtbewoners, en maakte samen met bewoners nieuw fotografisch werk. Hiervoor had hij een speciaal ‘beeldspreekuur’ ingesteld. Molenwijk-bewoners met foto’s of andere ideeën konden tijdens dit spreekuur binnen komen lopen. Materiaal uit de persoonlijke archieven van buurtbewoners maakte naast het nieuwe werk dat Florian Braakman tijdens zijn residentie realiseerde onderdeel uit van de tentoonstelling 50 jaar Molenwijk. Daarnaast werd als onderdeel van het project een wijkrant in een oplage van 2.500 exemplaren huis-aan-huis verspreid. Koop de digitale versie in onze webshop!

Portetten van Molenwijkbewoners, door Florian Braakman (2018) 

Van Amulet tot Artefact

 In september 2019 opende Werkplaats Molenwijk op feestelijke wijze haar nieuwe tentoonstelling Van Amulet tot Artefact over dagelijkse rituelen van de bewoners in de Molenwijk. De Molenwijk in Amsterdam-Noord bestaat uit gebouwen van tien verdiepingen die van bovenaf gezien als wieken van een molen rondom parkeergarages zijn geplaatst. Hoewel monotoon van buitenaf, huisvesten deze gebouwen een verscheidenheid aan bewoners.

Design antropoloog Tina Lenz en filmmaker Magda Augusteijn wilden de diversiteit in beeld brengen door samen met 25 Molenwijkers een artistiek onderzoek op te zetten waarbij het dagelijkse ritueel centraal staat. In een serie foto’s en een korte film toonde de expositie een verzameling persoonlijke verhalen en betekenisvolle objecten zoals de ketting van je oma, een pet van je honkbalclub of een souvenir van een bijzonder moment. Speciaal voor de tentoonstelling maakte Magda Augusteijn een korte documentaire over de Molenwijk. Lees hier meer over het project. De tentoonstelling werd ook omgevormd tot een publicatie die online of in de boekwinkel van Framer Framed verkrijgbaar is.

Tina Lenz werkt aan de tentoonstelling Van Amulet tot Artefact (Amsterdam, 2019)

Molenwijk Originals

TuncTop was vanaf oktober 2019 resident in Werkplaats Molenwijk. Het eerste wat hij in Molenwijk deed, was het openen van de bioscoop ‘Onze Bioscoop’ om zijn nieuwe buren te ontmoeten. TuncTop heeft tijdens zijn verblijf in de Molenwijk veel mensen leren kennen: van verkopers, kinderen, jongeren en oude dames, tot Afghaanse, Syrische en Oegandese nieuwkomers. Elk van deze personages vertelde hem bijzondere en interessante verhalen. TuncTop had maar één vraag voor zijn nieuwe buren: wat gaat er in 2050 gebeuren?

Met de antwoorden maakte hij de scifi-serie Molenwijk Originals (2019) met in de hoofdrol bewoners uit de Molenwijk. Na bijna twee maanden in de Molenwijk te zijn geweest, films te hebben vertoond met de geur van verse popcorn, gesprekken te hebben gevoerd, samen koffie te hebben gedronken en natuurlijk veel te hebben gefilmd, was hij klaar om de zesdelige serie, die hij samen met Molenwijkers maakte, met het publiek te delen. Op 6 december 2019 werd het resultaat getoond. Wat is fictie, wat is werkelijkheid? Het is het resultaat van de residentie TuncTop in de buurt.

Ecognosis

Gedurende hun residentie creëerde BetweenTwoHands – een artistiek duo bestaand uit Erin Tjin A Ton en Gosia Kaczmarek – een reeks stop-motion animaties. Deze residentie werd geraakt door de eerste lockdown en werd daarom omgezet in een 'thuisresidentie'. De video’s waren zichtbaar door de ramen van Werkplaats Molenwijk en werden op deze wijze gedeeld met de buurt.

De BetweenTwoHands theaterinstallatie, Ecognosis, was geïnspireerd door het boek The World Without Us, geschreven door Alan Weisman. In zijn boek beschrijft Weisman hoe de natuur, in verschillende delen van de wereld, alles weer zou overnemen als de mens zou verdwijnen op aarde. BetweenTwoHands beeldde het idee van zo’n wereld af en creëerde in samenwerking met jongeren uit de wijk en kunstenares Martine Rademakers animaties waarbij insecten en planten alledaagse objecten uit de buurt bedekken.

Het werk van BetweenTwoHands werd ook gepresenteerd bij de digitale tentoonstelling Corona in de stad, waar Framed Framed een virtuele tentoonstellingszaal inrichtte met Drawing Stories. Deze digitale tentoonstelling toont de impact van het coronavirus op de stad Amsterdam en haar bewoners. Verschillende organisaties hebben bijgedragen aan deze tentoonstelling en aan de opbouw van een collectie gedurende een tekenende periode voor de stad, waaronder Framer Framed.

De ontwikkeling van Ecognosis werd mede mogelijk gemaakt door Stichting Stokroos, Creative Industries Fund NL, Gemeente Amsterdam, Framer Framed en Performance Technology LAB.

Himmelbach de Vries - Ideeënbibliotheek

Gedurende twee maanden werkte sociaal kunstenaar Domenique Himmelsbach de Vries aan een ideeënbibliotheek, bestaande uit 120 schetsplannen voor sociale interventies die hij inzette als een conversational piece. Aan de hand hiervan bespraken wijkbewoners tijdens door hem georganiseerde, wekelijkse spreekuren in Werkplaats Molenwijk hun eigen vraagstukken, om artistieke reflectie te ontvangen en nieuwe ideeën te ontwikkelen. Het doel was – zeker in deze tijden waar pessimisme op de loer ligt – een praktische, ludieke draai aan de bezoekers' situatie te geven. Het spreekuur was tegelijk een verkenning van een mogelijke evolutie van zijn kunstenaarschap tot het stads-kunstenaarschap, een kunstenaar in dienst van de stad die zich inzet voor de vraagstukken van bewoners en bestuurders.

Ter afsluiting van zijn residentie stelde Himmelsbach de uitgewerkte Ideeënbibliotheek beschikbaar aan de bewoners van Molenwijk, op een manier waarop niemand ze kan missen. Zo’n 120 idee-schetsen werden vanaf vrijdag 4 december 2020 door de hele wijk op lantaarnpalen gehangen en daarmee vrij toegankelijk gemaakt. Himmelsbach nodigde de buurtbewoners hiermee uit om in deze donkere dagen een inspiratie wandeling door Molenwijk te ondernemen en zijn onconventionele manier van denken voor eigen vraagstukken in te zetten.

GEEF - Bert Scholten

Veelzijdige kunstenaar Bert Scholten ziet een rijkdom aan lokale gebruiken en tradities in Nederland. Hij gebruikt sporen uit het verleden om nieuwe verhalen te vertellen. Voor zijn residentie in Werkplaats Molenwijk nam de kunstenaar een hele stapel ‘koekplanken’ met zich mee. Samen met de bewoners ging hij de afgelopen maanden op zoek naar de verborgen betekenissen die deze stukjes erfgoed met zich meedragen.

In deze periode organiseerde hij een workshop met de titel Verborgen Verhalen, waar kinderen vrij konden binnenlopen om te leren over de geschiedenis van de koekplank en hun eigen tradities en interpretaties konden bedenken in tekeningen. Bert gebruikte deze tekeningen vervolgens om nieuwe koekplanken te maken die in de buurt werden uitgedeeld. Hij gaf ook concerten op de balkons van Molenwijkbewoners, waarbij hij liedjes zong gebaseerd op de fantasieverhalen van de koekplanken. In de ruimte tussen openbaar en privé vormde Bert een speciale relatie met de hartelijke en open buurtbewoners. De resultaten van zijn residentie werden samengebracht in de tentoonstelling GEEF (2021-2022).

 Anan Striker - Denken met de Hand

De volgende resident Anan Striker is schilder, beeldhouwer, typograaf, dichter en tape-jockey. Als veelzijdig kunstenaar houdt hij zich niet bezig met een bepaald onderwerp. Door intuïtie maakt hij van alledaagse gebeurtenissen, voorvallen en objecten kunst. Zijn residentie in de lente van 2022 leidde tot veel onverwachte en lonende interventies, zoals handgemaakte nieuwe schommels voor de buurt.

Om verbindingen te leggen met en tussen de bewoners creëerde Anan het voetbalteam F.C. Molenwijk, compleet met logo, vlag, sjaal en natuurlijk een wedstrijd voor Molenwijkse kinderen om mee te doen. Hij eindigde zijn residentie met een kleurrijke muurschildering in de Molenwijk, in samenwerking met woningcorporatie De Alliantie en met beelden uit gesprekken met de buurtkinderen. Met zijn speelse tentoonstelling Denken met de hand bracht Anan het Molenwijkleven van de hoge flats naar de gemeenschappelijke openbare ruimte.

Een ontluikende bloem maakt een tuin

De Indonesische kunstenaar Ratu R. Saraswati, ook beter bekend als Saras, verbleef in de herfst en winter van 2022 in de Werkplaats Molenwijk. Saras gebruikte haar praktijk van verhalen vertellen, performance en fotografie om zich bezig te houden met het concept van de tuin in de Molenwijk. Ze werd geïnspireerd door de geschiedenis en de dagelijkse ontmoetingen met de bewoners van de Molenwijk, zoals Annie, al 32 jaar buurtbewoonster (oorspronkelijk uit Friesland) en oprichter van de Wipmolentuin 30 jaar geleden; Hella, een andere bewoonster die samen met Annie in de tuin werkt; Toon, een buurtbewoner die de Molenwijkkamer frequenteert; en Mohammed, een gemeentelijke tuinier die het groen in de buurt buiten de tuin verzorgt.

In de resulterende tentoonstelling, Een ontluikende bloem maakt een tuin, presenteerde Saras een poignant en ontroerend beeld van haar residentie door middel van fotografie, kalligrafie en performances tijdens de opening en finissage.

Jakup Ferri - We We

De afgelopen jaren heeft kunstenaar Jakup Ferri een manier ontwikkeld om stoffen en andere gevonden voorwerpen te gebruiken voor zijn textielwerken die hij maakt in samenwerking met vrouwen uit verschillende steden en dorpen in Albania, Kosovo, Burkina Faso en Suriname. Deze collectieve werken laten zien hoe borduren kan dienen als een middel voor het versterken van sociale samenhang en het bouwen aan communities. Ze tonen ook de hoeveelheid aan arbeid en de uitgebreide kennis die bij deze inspanning nodig zijn.

Tijdens zijn residentie bij Werkplaats Molenwijk - van de lente tot de herfst 2023 - werkte Jakup Ferri samen met de Molenwijk door elkaar groep, een community-project van Framer Framed en Stichting BMP. De groep bestaat voornamelijk uit vrouwen uit de buurt die wekelijks samenkomen in Werkplaats Molenwijk. Samen met deze vrouwen ontwikkelde Jakup een serie nieuwe tekeningen bestaande uit uiteenlopende figuren in dynamische en boeiende scenarios. De uitlijningen van de schetsen werden vervolgens handmatig door de vrouwen uit Molenwijk op textiel aangebracht en doorgegeven aan lokale ambachtslieden in Kosovo die het werk aanvullen en afmaken. Op deze manier laat We We het traject zien van zowel de eigen reis van de kunstenaar, als de gezamenlijke inspanning die nodig is bij het artistieke proces. De kleurrijke werken vormen een boeiend visueel landschap met unieke verhalen over de Molenwijk en daarbuiten waar de bezoekers deel van uit kunnen maken.

Golrokh Nafisi - Walvistraan

Verhalen vertellen vormt de kern van de artistieke praktijk van kunstenaar Golrokh Nafisi. Haar vertellingen in woord en beeld nemen ons mee naar een fictieve wereld vol persoonlijke herinneringen, alledaagse realiteiten en historische gebeurtenissen die vaak vergeten of over het hoofd gezien zijn. Deze persoonlijke en collectieve verhalen openen ruimtes waar gevoelens een stem krijgen en bieden oneindige mogelijkheden om onze wereld opnieuw in te beelden.

Ze begon haar residentie eind augustus 2023 met simpele, maar gevoelige schetsen van de dagelijkse activiteiten van de Molenwijkers. Tijdens deze reis zal de kunstenaar een nieuw kijk bieden op onze perceptie van tijd en ruimte in en rond Werkplaats Molenwijk, waar zowel mensen als andere levende of uitgestorven soorten wonen, zoals de mol en de walvis.

Voor het 5-jarig jubileum van Werkplaats Molenwijk presenteerde Golrokh een muzikale performance die bezoekers door de wijk leidde en hen uitnodigde om hun omgeving volledig opnieuw te verbeelden. 

Walvistraan zal gedurende de presentatie en tentoonstelling blijven evolueren door nieuwe ontmoetingen en uitwisselingen. Deze reis zal uiteindelijk resulteren in een publicatie die komend voorjaar verschijnt. Hierin zullen verschillinden entiteiten, soorten en wezens uit de Molenwijk, zowel uit het heden, als uit het verleden en de toekomst samenkomen om het leven te vieren in al zijn facetten; inclusief vreugde en angst, eenzaamheid en samenzijn.