Foto: Marlise Steeman / Framer Framed Recensie: Colombia's verleden rauw op je dak
De kijkers van Wie is de Mol? zagen de afgelopen weken de landschappen van Colombia als een prachtig decor. Maar de foto van de ontvoerde Ingrid Betancourt in de tentoonstelling Here/Now (2019) herinnert eraan dat dit ook het land was van jarenlange conflicten tussen de regering, Farc, ELN, paramilitaire organisaties en cocaïnemaffia. Het land waar de afgelopen halve eeuw 220.000 doden vielen en bijna zesmiljoen mensen uit hun huizen werden verdreven.
Here/Now is een tentoonstelling over heden daagse Colombiaanse kunst en fotojournalistiek, die is samengesteld door gastcurator Carolina Ponce de León. De tentoonstelling is verspreid over twee locaties in Amsterdam Noord, en vooral het deel op de NDSM-werf valt rauw op je dak.
Kogelwerend vest
Miguel Ángel Rojas, bijvoorbeeld, filmde een voormalige soldaat van het Colombiaanse leger die zijn handen en onderarmen verloor door een landmijn, en nu met zijn stompen de camouflage van zijn gezicht wast. Het liefst wil je wegkijken.
En zelfs de lekker ritmische video van Nadia Granados, waarin zij opsomt hoe de drugshandel het alledaagse taalgebruik insluipt (‘narco novelas, narcopolitica, narcodólares, narcomo delo’) smaakt bitter. Maar het zijn vooral de foto’s die onthutsen. In Violentology: A Manual of the Colombian Conflict laat fotojournalist Stephen Ferry met zijn eigen foto’s en archiefbeelden de dagelijkse onrust onder Colombiaanse burgers zien. Zie bijvoorbeeld de grofkorrelige foto van een dokter die zich genoodzaakt zag een kogelwerend vest in het ziekenhuis te dragen, omdat hij werd bedreigd wegens zijn onderzoek naar de dood van zijn vader.
Gevallen kwartje
Die afbeeldingen van de rauwe realiteit heb je in je achterhoofd nodig als je vervolgens naar het tweede deel van de tentoonstelling gaat. In de expositie bij Framer Framed in de Tolhuistuin zijn de kunstwerken subtieler, minder cynisch, maar komen ze opvallend genoeg harder binnen als je weet in welke context ze zijn gemaakt.
Anders dan de journalistieke foto’s met schrijnende bijschriften zijn de kunstwerken hier minder moeilijk om aan te zien. Pas als het kwartje valt, begint de kunst te bijten. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de fotowerken van Ana Maria Rueda. In haar atelier fotografeerde ze rivierstenen die aan de onderkant een rode rand hebben. Het lijken misschien stillevens van stenen, tot je weet dat ze uit de rivieren komen waarover gevochten werd, en waar lichamen in verdwenen.
Oscar Munoz – Narcisos (1995-2011)
Ze passen goed bij de werken Narcisos van Oscar Munioz, die zelfportretten van los houtskoolpoeder laat drijven op water. Als een onoplettende bezoeker tegen de plastic bak aan zou lopen, zou het portret oplossen. In een ander werk zie je zijn gezicht weerspiegeld in het plens je water in zijn hand. Langzaam lekt het water, en daarmee het portret, weg. Een kwetsbaar werk van een kunstenaar die uit een land komt waar geweld nooit ver weg was.
Sophia Zürcher
Het Parool, 15 maart 2019
De tentoonstelling Here/Now is over twee locaties verdeeld in Amsterdam Noord; bij Beautiful Distress House te zien t/m 3/4/2019, en bij Framer Framed te zien t/m 30/6/2019.
- Mister Motley - Van wie mijn land: een bezoek aan HERE/NOW
- Metropolis M - When violence is always close
- VPRO Bureau Buitenland - Conflict kunst uit Colombia
Links
Colombia / Caraiben / Fotografie /
Exposities
Expositie: HERE/NOW - Current Visions from Colombia
Hedendaagse kunst en fotojournalistiek van twintig kunstenaars uit Colombia, samengebracht door Carolina Ponce de León
Netwerk
