Een borduurdialoog: van Kosovo naar Molenwijk met Jakup Ferri

Foto: Padrick Stam

Een borduurdialoog: van Kosovo naar Molenwijk met Jakup Ferri

April 2023 was het startsein voor de residentie van Jakup Ferri in Werkplaats Molenwijk. Ferri is hedendaags kunstenaar, docent aan de Pristina Art Academy en gastadviseur aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Voor Jakup was de residentie in de Molenwijk een terugkeer naar een voor hem bekend stadsdeel. 12 jaar eerder woonde hij in Amsterdam Noord – in de toen nog niet ontwikkelde Van de Pekstraat – dus het was voor hem een fijn weerzien.

Tekst door: Padrick Stam

De afgelopen maanden was Werkplaats Molenwijk thuis voor Jakup Ferri, al was de omringende wijk in het noordwesten van de stad nog onbekend terrein voor hem. ‘’Ik heb via Framer Framer gehoord dat het een rustige en groene wijk is waar veel mensen wonen met een vluchtelingenachtergrond. En dat het een diverse wijk is’’. In de maanden dat hij zich Molenwijker mocht noemen heeft hij de wijk op zijn eigen manier beleefd, ‘’het is er heerlijk rustig en stil. Het is wel anders dan de stad zelf, maar voor mij was het een ontspannende plek.’’ Ook beviel de ligging van de Molenwijk, tussen het groen van het Twiske en de drukte van de stad, hem goed.

Tijdens zijn residentie heeft Jakup samengewerkt met de Molenwijk door elkaar groep, het community-project van Framer Framed en Stichting BMP. De groep, die voornamelijk uit vrouwen bestaat en die wekelijks bij elkaar komen in Werkplaats Molenwijk, werkten met Jakup aan een aantal geborduurde textielwerken. In de Werkplaats heeft Jakup aan schetsen en tekeningen gewerkt. Een aantal van deze tekeningen zijn op textiel aangebracht en de dames van de groep hebben de lijnen van deze tekeningen geborduurd. Voor Jakup was dit een nieuwe werkwijze, ‘’ik werk normaal gesproken niet met vrijwilligers. In Kosovo, waar mijn werken gemaakt worden, werk ik samen met lokale handwerkers die ik betaal voor hun arbeid. De dames in de Molenwijk wilde ik niet te veel vragen: ze hebben werk, kinderen een leven. Ik had het gevoel dat ik niet te veel kon eisen van ze.’’

De dames denken anders over Jakup’s gevoel. Ze doken gelijk op de doeken en hebben er met veel enthousiasme en ijver aan gewerkt. In het verleden heeft de groep een wandkleed geborduurd voor de wijk en ze vonden het waardevol om weer gezamenlijk aan een project te werken. Een aantal groepsleden hebben de doeken mee naar huis genomen en hebben er thuis hard aan gewerkt. Ondanks de nieuwe werkwijze voor Jakup, heeft hij de samenwerking als prettig ervaren. “Het was heel ongedwongen. Ik heb voor dit project niet met harde deadlines gewerkt, wat past binnen mijn werkwijze. De tekeningen die ik in de Molenwijk heb gemaakt werk ik op een later moment uit in nieuw werk.’’ Zo heeft Jakup in de Molenwijk, naast zijn samenwerking met de bewoners, de basis gelegd voor toekomstig werk.

Wandkleed gemaakt door de ‘Molenwijk door Elkaar’ groep

Borduursessies met de ‘Molenwijk door Elkaar’ groep. Foto: Padrick Stam

‘’Mijn afzonderlijke werken zijn onderdeel van een groter geheel en een continu proces.’’ Zijn werken vormen een geheel en zijn een reflectie van zijn nomadisch bestaan en zijn persoonlijke ontwikkeling als kunstenaar. In dit grotere geheel heeft Jakup al samengewerkt met vrouwen uit Albanië, Kosovo, Burkina Faso, Suriname en nu dus ook uit de Molenwijk. Kenmerkend voor het werk van Jakup zijn de eenvoud en directheid. Hij portretteert mensen in hun isolement, vervreemd van hun omgeving. Ook in de Molenwijk heeft hij zich enigszins vervreemd gevoeld van zijn omgeving, ‘’Ik voel mij niet snel ergens thuis. Omdat ik al zo lang op veel verschillende plekken woon verlies je enigszins het gevoel van thuis. Ik ben er dan ook niet naar op zoek.’’ Jakup ontmoet mensen het liefst van een afstandje, ‘’je hebt niet altijd een gesprek nodig om iemand te ontmoeten.’’ Toch voelde het soms als thuiskomen in de Werkplaats. Tijdens zijn residentie heeft hij de Molenwijk door persoonlijke omstandigheden vaak moeten verlaten. “Als ik terugkwam in de wijk voelde het wel als thuis. Althans, voor de aankomende periode op zijn minst!’’

De tekeningen van Jakup, waarvan de uitlijning door de bewoners uit de Molenwijk geborduurd is, gaan nu naar Kosovo waar ze op traditionele wijze worden afgemaakt door lokale handwerkers tot kleurrijke wandkleden. De wandkleden vertellen straks een poëtisch verhaal over de Molenwijk, Kosovo en alle plekken die Jakup heeft aangedaan op zijn persoonlijke en artistieke reis. De werken komen aan het eind van het jaar weer terug in de Molenwijk voor iedereen om ze te bekijken. En Jakup zelf? Die begint aan residentie van twee maanden in Bern. ‘’Ook daar weet ik nu nog weinig van, ik laat mij graag verrassen. Ik ben van het spontane. Ik krijg de ruimte en zie wel er gebeurt, zo heb ik dit in de Molenwijk ook gedaan.’’