Kolonialisme in musea: Islamitische kunst uit Indonesië
Van harte gefeliciteerd!
Het team van Framer Framed feliciteert Mirjam Shatanawi met het behalen van haar doctorstitel aan de Universiteit van Amsterdam. Mirjam schreef haar proefschrift Making and unmaking Indonesian Islam. Legacies of colonialism in museums (2022) en rondde vandaag officieel haar promotie af met cum laude resultaat!
Wanneer Indonesië in musea wordt gepresenteerd, ligt de nadruk vaak op hindoe-boeddhistische kunst of op het erfgoed van de niet-islamitische bevolkingsgroepen. Wat de studie van islamitische kunst en cultuur betreft, lijkt wel of Indonesië van de kaart is gevallen. Antropoloog Mirjam Shatanawi voert dit terug op de periode van de Nederlandse koloniale overheersing. Zij onderzocht de stiltes rond de Indonesische islam in musea in Nederland.
Mirjam Shatanawi bekeek hier hoe islamitische objecten werden verzameld, geclassificeerd en tentoongesteld en hoe de geschiedenis van Indonesische voorwerpen ook op de langetermijneffecten heeft in het heden. Ze richtte zich op objecten uit gebieden in Indonesië met een moslimmeerderheid die in de koloniale tijd zijn verzameld en nu deel uitmaken van de collecties van musea in Nederland. Qua locaties koos Shatanawi voor het collectiesysteem van het Nationaal Museum van Wereldculturen (dat de archieven van verschillende musea omvat die Indonesische voorwerpen beheren), het Rijksmuseum, Museum Bronbeek, Museon en het Rijksmuseum van Oudheden.
Op 13 mei 2022 verdedigde ze met succes haar proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam. Ze concludeert dat de museale framing van de islam, en de hiërarchieën die daarmee in stand worden gehouden, koloniale ongelijkheden reproduceren en de zelfverwerkelijking van moslims kunnen belemmeren. Aandacht voor de geschiedenissen en betekenissen van individuele objecten of groepen objecten moeten daarom gekoppeld worden aan de dekolonisatie van disciplines en het heroverwegen van museale categoriseringen. Met haar onderzoek draagt Shatanawi bij aan het debat over de dekolonisatie van musea.
Bekijk het proefschrift hier.
Mirjam Shatanawi is sinds de oprichting betrokken bij Framer Framed. Eerst als redactielid, als conservator Islamitische kunst, later als Raad van Toezichtlid. In 2012 organiseerde Framer Framed en het Indisch Herinneringscentrum het symposium Omstreden geschiedenis over de (re)presentatie van de Nederlands-Indonesische geschiedenis in musea. Het symposium vond plaats in de Kumpulan op Landgoed Bronbeek in Arnhem. In de bijdrage van Mirjam Shatanawi, toenmalig conservator Midden-Oosten en Noord-Afrika van het Tropenmuseum, beschrijft zijn hoe het 19e-eeuwse cultuurbegrip en de koloniale blik, de collectievorming van het Tropenmuseum heeft gevormd. Ze beschrijft hoe de Islam in Indonesië daarbij werd veronachtzaamd en hoe het museum nu met deze hiaten in de collectie omgaat. Haar lezing is hieronder terug te kijken:
Indonesië / Koloniale geschiedenis / Museologie / Omstreden erfgoed /
Netwerk
