A Very Short and Incomplete Guide to Subversive Publishing Strategies Podcast: Subversive Publishing Strategies
Wist je dat Framer Framed onze eigen podcast heeft? Van interviews met kunstenaars en collectieven tot kritische reflecties op onze programmering, we bouwen aan een nieuwe verzameling soundbites die een kijkje achter de schermen bieden bij de tentoonstellingen, curatoren, evenementen, archieven en meer.
Irene de Craen, redacteur en maker van de culturele en politieke publicatie Errant Journal, heeft een reeks interviews gehouden op de Framer Framed-podcast in verband met A Very Short and Incomplete Guide to Subversive Publishing Strategies. Lees hier de introductie en luister naar de podcastserie!
Je kunt de publicatie kopen via onze webshop!
Tekst: Irene de Craen
Ik houd van boeken. Ik vind het heerlijk om mijn ogen langs rijen of stapels boeken in boekwinkels te laten glijden, oude vrienden tegen te komen en nieuwe auteurs die schrijven over onderwerpen waar ik nog nooit over heb nagedacht (maar nu heel graag meer van wil weten!). Ik houd van boeken kopen. Om ze mee naar huis te nemen, in mij handen te houden en hun gewicht en textuur te voelen, ze te ruiken, te beslissen welke ik eerst zal lezen en welke ik zorgvuldig toevoeg aan mijn met liefde georganiseerde verzameling. Ik houd van lezen. Om meegevoerd te worden naar andere werelden en opvattingen die de mijne overhoop halen, of langzaam door een boek met vooral afbeeldingen te bladeren terwijl mijn gedachten een miljoen kilometer per uur racet. Geen wonder dus dat ik ook houd van het maken van boeken. Om te maken wat ik denk dat ontbreekt, wat ik zelf zou willen lezen. Het nadenken over papier, het gevoel van het object, de relatie tussen tekst en beeld. Omdat ik enigszins deel uitmaak van de uitgeverswereld – in ieder geval in die nichehoek van culturele/kunst/experimentele publicaties – voel ik me deel van een gemeenschap van mensen die er allemaal min of meer ook zo over denken. We moeten wel. Omdat publiceren in veel opzichten best onzinnig is. Het meest in het oog springende obstakel is dat het vrijwel onmogelijk is om er van te leven. Van de schrijvers tot de uitgevers en de verkopers: niemand wordt er rijk van. Misschien dat sommige distributeurs dat wel zijn, maar dan niet van ons soort boeken en ander drukwerk, dat is een ding dat zeker is. Dan is er het extreem arbeidsintensieve proces (het is altijd meer werk dan je denkt, hoe vaak je het ook hebt gedaan!), de belasting voor het milieu door papier, inkt en distributie. En na dat alles? Elke maker van boeken weet dat ze in de meeste gevallen nogal wat exemplaren in hun opslag zullen hebben, altijd meer dan verwacht.
Maar er is meer aan de hand dat deze ‘labour of love’ soms erg problematisch maakt. Vooral wanneer men geïnteresseerd is in het bespreken en ontmantelen van de koloniale, kapitalistische en patriarchale structuren in onze samenlevingen, beseft men al snel dat het bij publiceren niet voldoende is om dit alleen te doen door middel van de inhoud. Wie er aan het woord komt, is het eerste voor de hand liggende aandachtspunt. Het gebrek aan betaling dat beschikbaar is voor schrijvers – om maar één aspect te noemen – bevoordeelt degenen die andere inkomstenbronnen hebben en sluit degenen uit die veelal al uitgesloten worden. Hetzelfde geldt voor de taal die we gebruiken. Engels is de meest gesproken taal ter wereld en kennis van deze taal is vrijwel essentieel om deel te nemen aan ‘de kunstwereld’. Maar Engels is een koloniale taal die niet voor iedereen beschikbaar is. Dus als het ons doel is om echt internationaal, divers, inclusief en toegankelijk te zijn, hoe gaan we hier dan mee om? Het feit is dat publiceren zoals we het kennen in hoge mate een door het Westen/Globale Noorden gedomineerde activiteit is, die bovendien historisch gezien gebaseerd is op de uitsluiting van vrouwen. De academische tak van publiceren, de basis van ‘kennisproductie’, is gebouwd op een solide instituut van ‘witte mannen’.¹ In feite blijkt dat alle facetten van publiceren diep geworteld zijn in koloniale, patriarchale en kapitalistische structuren. Dat is geen verrassing natuurlijk, want waarom zou publiceren anders zijn?
Toch is er nogal een tegenstelling tussen deze structuren en de mensen die – althans in mijn kleine nichehoekje – publicaties maken, evenals de onderwerpen die we bespreken. Sinds ik mijn professionele activiteiten meer ben gaan richten op publiceren, ben ik bezig met het ontwaren van deze tegenstrijdigheden. Terwijl ik dat doe – soms met succes, vaak ook niet – kom ik steeds meer tegenstrijdigheden tegen, en meer vragen waar ik geen antwoord op heb. Desalniettemin geniet ik echt van de wereld van het onafhankelijk publiceren, en ik ben zeker niet de enige of eerste persoon die deze vragen stelt. Sterker nog, ik heb er zoveel gesprekken over gevoerd, dat ik dacht dat ik er waarschijnlijk wel een publicatie over zou kunnen maken die kan dienen als zowel een verslag van deze gesprekken als een startpunt voor de gesprekken die nog zullen volgen.
Ik had heel trendy kunnen zijn en dit een gids voor ‘dekoloniaal publiceren’ kunnen noemen. Maar voor mij omvat subversie dat, en meer. Wat mij vooral aantrekt tot het concept van ‘subversie’ is dat het bijna ongemerkt ‘de macht en het gezag van een gevestigd systeem of instelling kan ondermijnen’ (volgens de Oxford Dictionary). Zoals je zult zien, zijn veel van de strategieën die in deze kleine publicatie worden behandeld, dingen die we achter de schermen doen. Afwegingen die we maken over de manier waarop we onze kantoren inrichten, welke beelden we (niet) gebruiken en waarom, of waarom we soms helemaal niet publiceren. Veel van deze strategieën zullen voor een lezer nooit zichtbaar worden, maar ze zijn essentieel voor de vragen die we stellen, het werk dat we doen en het gepubliceerde materiaal dat we in de wereld brengen. Dit is dus niet het zoveelste boek dat drukwerk fetisjiseert – hoewel je aan deze inleiding kunt zien dat ik echt wel zo’n fetisjist ben.
Om een gesprek op gang te brengen, had ik – tja – een serie van zeven gesprekken met onafhankelijke uitgevers en collectieven in Mexico, Uruguay, Indonesië, Parijs, Parijs/Beiroet, Berlijn/Dakar/Milaan en Lubumbashi die vervolgens zijn bewerkt tot een podcastserie. Ik ben eeuwig dankbaar voor de mensen die hun tijd schonken om openlijk te praten over de manieren waarop ze publiceren door de jaren heen hebben benaderd. Elk gesprek is gebaseerd op de sterke overtuiging dat delen, collectiviteit en toegankelijkheid essentiële aspecten zijn voor de soort publicatiewereld dat we samen voor ogen hebben. Om ons niet te beperken tot het idee van publiceren als drukwerk op papier – iets waar we in deze pagina’s meermaals op terugkomen – hebben we QR-codes toegevoegd naar de gehele interviews die de basis vormen van dit bescheiden onderzoek en die beluisterd kunnen worden op verschillende podcastplatformen. Voor het gedrukte deel van dit project heb ik fragmenten van deze gesprekken geknipt en geplakt, waardoor de fragmenten zowel onderdeel worden van een grotere discussie, als een manier om een aantal zeer specifieke en nuttige strategieën en gedachten naar voren te brengen. Het is het soort knip-en-plakwerk dat we kennen van zines: misschien wel de ultieme intieme, collectieve vorm van subversief publiceren, historisch geassocieerd met de strijd voor sociale rechtvaardigheid. Het is een vorm die de lineariteit van tekst kan doorbreken, een soort heen en weer springen mogelijk maakt, alsmede een vrije associatie tussen opvattingen en feiten waardoor een lezer extra betekenis kan vinden in de ruimtes ertussen. Bovendien is het een vorm die bijzonder toegankelijk is en plezierig is om te doen.
Ik hoop dat A Very Short and Incomplete Guide to Subverting Publishing Strategies nuttig is voor individuen, collectieven en culturele instellingen die al publiceren of dit overwegen maar worstelen met de genoemde tegenstrijdigheden. Degenen onder ons die al tot over hun oren in deze specifieke subcultuur zitten – als je het zo mag noemen – zullen de behandelde vragen en dilemma’s hoogstwaarschijnlijk herkennen en steun vinden in het feit dat ze niet de enige zijn. Hoe dan ook, is deze bescheiden publicatie een startpunt voor een gesprek. Een waar ik erg naar uitkijk verder te voeren.
Irene de Craen
Berlijn, maart 2023
¹Ahmed, Sara. ‘White Men’ Feminist Killjoy blog (2014).
De podcastserie van 8 afleveringen, Subversive Publishing Strategies zal ook worden uitgezonden op Radio Alhara op de 3e woensdag van elke maand, vanaf 17 mei 2023.
A Very Short and Incomplete Guide to Subversive Publishing Strategies in opdracht van Framer Framed in Amsterdam als onderdeel van het project The New Social. Hybride strategieën voor culturele ruimtes met steun van Stimuleringsfonds.
Podcast / Subversive Publishing /
Netwerk
