Framer Framed

Expositie: Slavery - visual arts incorporated?

De expositie Slavery – contemporary arts incorporated? (2013) belicht het thema slavernij en de erfenissen daarvan in Nederland vanuit het perspectief van de hedendaagse kunstenaar. Aanleiding is de herdenking van de afschaffing van de slavernij door Nederland 150 jaar geleden. SANAA nodigt 12 kunstenaars uit Nederland, het Caribische gebied en Afrikaanse landen uit om te reflecteren op de betekenis en rol van slavernij nu. In verschillende uitingsvormen – van beeldende kunst, film, literatuur tot performance – en gelaagde beeldtaal krijgt het thema  vorm en wordt er een verbinding gelegd tussen verleden, heden en de toekomst. Naast de expositie (31 aug t/m 5 okt) in Galerie SANAA, (Jansdam 2, Utrecht) is er een randprogramma waarin kunstenaars en gasten met elkaar in gesprek gaan over de rol als kunstenaar in het debat over slavernij. Live perfomances en film leiden de gesprekken in. De deelnemende kunstenaars dragen bij met nieuwe werken om zodoende een nieuwe vormtaal die hun oorsprong vindt in oude beelden die refereren aan het slavernijverleden en verwante rituelen.

Deelnemende kunstenaars
Marcel Pinas (Suriname, 1971),
Brian Coutinho  (Nederland, 1975),
Boris van Berkum (Nederland, 1968).

Leonce Raphael Agbodjelou (Benin, 1965) zijn foto’s leveren een postkoloniale interpretatie van het slavernijverleden van Porto Novo.
Wendelien van Oldenburg’s film Maurits script (2006) over Johan Maurits (de tijd van de West- indische compagnie), die getoond wordt in het randprogramma, laat zien hoe  onze tijd nog gekleurd wordt door de erfenis uit het verleden.
Frouwkje Smit plaats met haar installatie Gevonden: goud  flarden uit ons collectieve geheugen naast het verhaal van nazaten van de familie Malmberg.
Charl Landvreugd’s installatie/performance is een nieuwe beeldende vertaling van een gedicht van Stephane Mallarmé, in navolging van Marcel Broodthaers.
Patricia Kaersenhout (1966) en Heidi Sincuba nemen hun positie als zwarte vrouw als uitgangspunt en maken beiden op geheel eigen wijze collages en nieuwe beelden. Van Patricia Kaersenhout wordt de serie Distant bodies getoond. Heidi  Sincuba (geboren in Zuid-Afrika, woonachtig in London) maakt een collage en performance speciaal voor deze expositie.
Victor Ekpuk (Nigeria, 1964) toont twee grote werken die hij recent over dit thema heeft gemaakt gemaakt voor de expositie Africans in renaissance Europe  (Baltimore, 2012).
Emmanuel Adjei & Marleen Ozgür geven  in hun installatie over  de nieuwe slaven een eigentijdse interpretatie van slavernij.

Publieksprogramma

1. Performances
1.     Tweeluik – Gesprek & Performance
Voorafgegaan door performances praten deelnemende kunstenaars samen met genodigden uit andere disciplines over de rol van de hedendaagse kunsten in relatie tot ons culturele geheugen: het (her)construeren van verhalen uit het slavernijverleden en het creëren van nieuwe verhalen.

Do 12 september – 20u, Galerie SANAA, Jansdam 2, Utrecht
Performance door kunstenares Heidi Sincuba (Zuid-Afrika). Aansluitend is er een gesprek met de kunstenaars en publiek.

Za 5 oktober – 20u, Galerie SANAA, Jansdam 2, Utrecht
Performance Wintipriesteres Marian Markelo: plengoffer voor de voorouders vergezeld door Kabra masker in Galerie SANAA. Aansluitend is er een gesprek met de kunstenaars en publiek.

Kunstenaar Boris van Berkum toont in de expositie een hedendaags vooroudermasker. Het is een tastbaar eerbetoon aan de voorouders en luidt de wedergeboorte van de Afrikaanse kunst in de Winticultuur en haar beleving in. Dit vooroudermasker, ook wel Kabra masker genoemd, speelde een bijzondere rol tijdens de Nationale Herdenking van het Slavernijverleden op 1 juli in het Oosterpark te Amsterdam. Het vergezelde Marian Markelo tijdens het verrichten van het plengoffer voor de voorouders. Koning Willem Alexander en Koningin Maxima woonde deze plechtigheid bij.

Dit is het eerste masker in een reeks maskers die in het gehele Keti Koti jaar worden vervaardigd en gepresenteerd. Het vooroudermasker is ontwikkeld door een antiek Yoruba vooroudermasker (Nigeria) uit de collectie van het Afrika Museum 3D- te scannen en vervolgens te frezen uit kunststof.

Het Kabra masker is een project van de ABAN foundation.

Toegang: vrijwillige bijdrage
Concept en productie tweeluik: LastLost i.s.m. Galerie SANAA

2.     Film & Gesprek
Za 14 september – 20u, CASCO, Nieuwe Kade 213, Utrecht

Filmvertoning: Wendelien van Oldenborgh, Maurits script (2006). Aansluitend gaan de kunstenaars Wendelien van Oldenburg en Christian Nyampeta met elkaar en het publiek in gesprek.

De film Maurits script is gemaakt rond verhalen uit de jaren van Johan Maurits van Nassau als gouverneur van NO Brazilië (1637 – 1644). Maurits van Nassau wordt vaak gezien als een van de eerste modernistische bestuurders. Het script focust op de paradoxen en innerlijke conflicten bij het besturen, de instituties, en persoonlijke relaties in een tijd waarin heel verschillende groepen samen moesten leven met botsende belangen.

Christian Nyampeta werkt momenteel aan zijn project How to live together bij CASCO.

Links

• Galerie Sanaa - Utrecht