Bookshop Selection: Kunst in de Molenwijk
In 2018 opende Framer Framed de deuren van Werkplaats Molenwijk; een projectruimte gelegen in de Molenwijk in Amsterdam-Noord. De Werkplaats heeft zich in de afgelopen vijf jaar ontwikkeld tot een ruimte vol leven en activiteit. Dankzij evenementen en projecten die zorgvuldig zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met lokale initiatieven en bewoners, evenals met kunstenaars en activisten die zijn uitgenodigd om bij te dragen aan het succes van de Werkplaats. Ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van Werkplaats Molenwijk presenteren we de publicatie Kunst in de Molenwijk door Sietske Roorda. Lees de introductie van het boek hier en koop het in onze webshop!
De Molenwijk: een dorp van flats
Het is inmiddels bijna niet voorstelbaar, maar zes jaar geleden waren Overhoeks en de IJ-oever nog niet de culturele hotspots voor de stad Amsterdam die het nu zijn. Die ontwikkeling is razendsnel gegaan. Toch ervaren ‘noorderlingen’ niet altijd de voordelen van de veranderingen in het stadsdeel. Ook blijkt er een barrière te zijn om de kunstinstellingen in het stadsdeel te bezoeken. Veel bewoners van Noord profiteren nog te weinig van de culturele infrastructuur. Vandaar dat Framer Framed in 2016 besloot zich te verdiepen in de Molenwijk, een buurt in het noordwesten van het stadsdeel, waar nog weinig culturele infrastructuur bestond. De Molenwijk is een kleine flatwijk, eind jaren zestig van de vorige eeuw gebouwd, volgens een patroon van molenwieken, vandaar de naam van de wijk. De flats zijn tien verdiepingen hoog. Tussen de flats is veel groen. Auto’s moeten aan de rand van de wijk parkeren in parkeergarages. De Molenwijk voelt door zijn bijzondere ligging en het vele groen als een dorp, maar dan wel met alleen flats. Samen met partners in de buurt ontstond het plan voor Werkplaats Molenwijk. Vanaf dat moment duurde het ongeveer twee jaar totdat de werkplaats geopend werd, in het 50ste levensjaar van de buurt.
Op 30 september 2018 was het dan zover: na meer dan een jaar voorbereiding werd Werkplaats Molenwijk door Framer Framed geopend. Nu, ter gelegenheid van het vijfjarige jubileum, vieren we deze mijlpaal met de uitgave van dit boek. Door middel van residenties, tentoonstellingen, bijeenkomsten en een educatief programma worden bezoekers en buurtbewoners niet als passieve toeschouwers, maar als actieve deelnemers betrokken. Werkplaats Molenwijk is een plek voor kunst en cultuur, waarbij ruimte is voor samenwerking met buurtbewoners. Zij kunnen programma’s initiëren en deelnemen aan de organisatie.
Opening van Werkplaats Molenwijk (2018). Foto: Marlise Steeman
Het programma van de Werkplaats verhoudt zich tot de Molenwijk, waarbij de relevantie van het programma voor de buurt voorop staat. De Werkplaats Molenwijk is een plek in de buurt geworden met daaraan verbonden een diverse gemeenschap. ‘Werkplaats’ Molenwijk is ook een verwijzing naar de onderwijsvernieuwers Kees Boeke en Betty Boeke-Cadbury, die een unieke school startten in 1929 waar leerlingen en leraren op een gelijkwaardig niveau werkten. Deze school die nu bijna een eeuw geleden werd opgericht was een wereldwijd voorbeeld van vernieuwing: onderhoud en dagelijkse taken waren net zo belangrijk als schoolwerk. Ook stond democratische besluitvorming hoog op de agenda, de school werd gezien als een ‘kindergemeenschap’. In de afgelopen jaren is onze Werkplaats Molenwijk ook steeds meer een plek voor ‘gezamenlijk leren’ geworden, in samenwerking met scholen en jongeren- en buurtinitiatieven.
Borduursessies met de ‘Molenwijk door Elkaar’ groep. Foto: Padrick Stam
Werkplaats Molenwijk is onderdeel van een zoektocht naar het creëren van een culturele organisatie die met beide benen midden in de samenleving staat. Die samenwerking begint lokaal, met actieve mensen uit de buurt, maar betrekt ook diegene die dat (nog) niet zijn. Een voorbeeld was de tijdelijke voedselbank.
De coronapandemie verstoorde het leven van veel mensen in de buurt op een ongekende manier. In 2020 werd door onze toenmalige coördinator Nizar el Azouzi en in nauwe samenwerking met de buurtvereniging de werkplaats tijdelijk ingericht als voedselbank. Toen dit een steeds omvangrijker initiatief werd voor honderd gezinnen, en dus steeds meer mensen afhankelijk werden van de voedselbank, realiseerde het stadsdeel een nieuwe plek voor de buurtvereniging waar de voedselbank een duurzame plek kon krijgen. We zijn trots dat de Werkplaats hier een steentje aan bijgedragen heeft.
Twee jaar geleden startten we in samenwerking met Stichting BMP een buurtproject omtrent het maken van een gezamenlijk wandkleed. Het begon met de 87-jarige Annie van Riel, die al ruim dertig jaar in de Molenwijk woont. 28 jaar geleden maakte zij met een groep mensen een oecumenisch wandkleed. Tijdens corona was ze haar huis aan het opruimen en dacht: “Wordt het niet tijd voor een nieuw Molenwijk-wandkleed, want er wonen hier zoveel verschillende mensen met allerlei religies en ideeën?” En zo geschiedde: wekelijks werd door een groep bewoners gewerkt aan het wandkleed. En als het even niet door kon gaan vanwege de lockdown werden thuispakketjes rondgebracht. Het resulteerde in een bont wandkleed dat rond zal reizen langs publieke plekken in de buurt. Daarnaast werkt Framer Framed samen met tal van binnen- en buitenschoolse educatiepartners. We bieden kunst- en cultuuronderwijs aan op scholen in de buurt, zoals het Montessori Kindcentrum Oostzanerwerf (voorheen: de Krijtmolen) en Kolom Praktijkcollege Noord voor het voortgezet onderwijs. Altijd vanuit de kinderen en jongeren zelf gestuurd, en met oog op het feit dat denken én doen beide even belangrijk zijn wordt de Werkplaatsgedachte gekoesterd.
De Werkplaats is ook doelgroepen te betrekken die niet vanzelfsprekend in een tentoonstellingsruimte komen en juist hen kennis te laten maken met beeldende kunst, door deze te zien, te beoordelen en zelf te maken. Dat draagt bij aan het zelfvertrouwen, biedt mogelijkheden om je te uiten en leert je kritisch denken. Daarnaast is het doel om ontmoetingen en gesprekken te faciliteren tussen verschillende groepen in de wijk en nieuw talent te ontdekken.
Suat Ögüt, The First Turk Immigrant (2018). Foto: Ozkan Golpinar
Sinds de opening van de Werkplaats ontvingen we tal van kunstenaars, fotografen, architecten en filmmakers die zich tijdelijk in de buurt vestigden, waaronder Florian Braakman, Laura Alvarez, Tina Lenz en Magda Augusteijn, Tunch, Erin Tjin A Ton en Gosia Kaczmarek, Bert Scholten, Domenique Himmelsbach de Vries, Anan Striker, Ratu R. Saraswati, Jacub Ferri en Golrokh Nafisi. Deze publicatie markeert de afgelopen vijf jaar van kunstresidenties. Hierin vindt je onder meer interviews met een deel van de kunstenaars die zich afgelopen jaren verdiepten in de buurt. We willen hen uiteraard bedanken voor hun bijdrage aan de Werkplaats en hun inspanningen voor de buurt. Samen met de Rijksakademie gingen we een samenwerking aan en één keer per jaar wordt de ruimte gezamenlijk als residentie voor het ontwikkelen van een sociale praktijk beschikbaar gesteld.
Deze publicatie laat ook zien wat er al aan kunst in de buurt aanwezig was voordat Framer Framed Werkplaats Molenwijk opende, zoals kunst in de publieke ruimte of het kunstenaars atelier van Hanna Mobach die de Werkplaats jarenlang als atelierruimte gebruikte. Hopelijk biedt deze publicatie een nieuwe bril – aangereikt door (mede)bewoners en kunstenaars – om de Molenwijk door andere ogen te zien.
Verkoop
Kunst in de Molenwijk (2023)
door Sietske Roorda
een uitgave van Framer Framed.
De publicatie is voor € 5,- verkrijgbaar in Werkplaats Molenwijk, bij Framer Framed in Amsterdam Oost of via onze webshop.
Presentatie van Jakup Ferri voor de deur bij Werkplaats Molenwijk (2023). Foto: Cas Bool
- Werkplaats Molenwijk
Links
Molenwijk / Amsterdam Noord / Art in Public Space / Residencies /
Agenda
Molenwijk bloeit
The Molenwijk door elkaar group organises dinners for the neighbourhood to celebrate spring
Werkplaats Molenwijk 5-Year Celebration
A festive program including a parade, a book launch, a walking tour, workshops and more!
Network
