Tekenen met robots Marianne Bossema AI and creativity: Older adults drawing together with robots
In de zomervakantie van 2024 hostte Framer Framed de laatste vier workshops in de cursus Leren Tekenen Samen met Robots, georganiseerd door onderzoeker Marianne Bossema van de Hogeschool van Amsterdam en Dynamo Amsterdam in samenwerking met het Lang Leve Kunst Fonds.
In de cursus Leren Tekenen Samen met Robots onderzoekt Marianne Bossema hoe samen tekenen kan bijdragen aan spelenderwijs leren en elkaar al doende leren kennen. Onderzoekers, kunstdocenten, ouderen en robots doen tijdens deze cursus aan gezamenlijke tekenactiviteiten. Saillant detail: de robotprototypes, die zijn ontwikkeld met studenten van de Hogeschool van Amsterdam, waren – net als de anderen – deelnemers aan de workshops.
Week 2: Mobiele robot
In de eerste sessie bij Framer Framed (de eerste vier workshops vonden plaats op de HvA) gingen de deelnemers zelf samen tekenen. De sessie daarna werden er robots geïntroduceerd, die met een ingeklemde viltstift konden tekenen op een papieren vel. Een van de robots was voorgeprogrammeerd om rechte lijnen en driehoeken te maken en de andere maakte gebogen lijnen en cirkels. De robots konden kleuren in de tekening waarnemen en daarop reageren met een bepaald gedrag. Door de interactie ontstond er een kleurrijke compositie. In de derde sessie kwamen er robotarmen aan bod. De armen spiegelden wat er werd getekend, waardoor er een symmetrische afbeelding ontstond.
Vakdocent Gusta Reichwein merkte op dat als mensen samen tekenen, ze een manier vinden om met of zonder woorden te communiceren, waardoor er op organische manier iets ontstaat. Wanneer er robots in het spel komen, werkt dat anders. Door de nieuwe en onbekende manier van communiceren was het voor de deelnemers niet altijd makkelijk om op het gedrag van zo’n machientje te anticiperen, wat leidde tot verrassende situaties.
Week 5: Spiegeltekenen
Tijdens Leren Tekenen Samen met Robots werd er gekeken naar creatieve samenwerking en het gedrag van zowel mensen als robots. De deelnemers maakten ook eigen tekenmachines, gebaseerd op het idee dat het ontwerp het gedrag van de robot bepaalt en dat je kunt beslissen om een robot op het toneel te laten verschijnen of verdwijnen. Volgens Bossema was het een leuke uitdaging om de verschillende soorten motor- en tekendelen met elkaar te verbinden, wat mogelijkheden bood voor experiment en creativiteit. Ze keek uit naar de laatste workshopsessies, waarin verschillende vormen van mens-mens en mens-machine samenwerkend tekenen aan bod kwamen. De workshopruimte op de vide bij Framer Framed bleek een geschikte plek voor dit soort vormen van experiment en ontdekken.
Week 5: Spiegeltekenen
Achtergrond
Marianne Bossema is docent HBO-ICT en onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam. Ze is betrokken bij projecten over (educatieve) sociale robots voor de gezondheidszorg en welzijn. In 2023 is ze begonnen met promotieonderzoek, waarbij ze samenwerkt met het Creative Intelligence Lab van de Universiteit Leiden en het Digital Life Research Lab van de Amsterdam University of Applied Sciences. Tijdens dit vijfjarige onderzoeksproject onderzoekt ze hoe sociale robotica en AI creatieve ervaringen voor oudere volwassenen kunnen verbeteren en ondersteunen. In de cursus Leren Tekenen Samen met Robots werd ze bijgestaan door vakdocenten Annelinde de Jong en Gusta Reichwein van Het Tekenlab.
Laatste helft en eindpresentatie bij Framer Framed
De cursus was een onderzoek naar de technologische mogelijkheden in de creatieve ervaring van ouderen en tegelijkertijd een experiment met nieuwe manieren van tekenen. Deelnemers konden tijdens de workshops hun gedachten direct uiten en betekenisvolle feedback geven. Op deze manier leren en ontdekken onderzoekers, kunstenaars en ouderen samen in een sociale en creatieve wereldsetting. Ook werd er gekeken hoe robots kunnen bijdragen aan het plezier van samen tekenen en hoe ze zelf kunnen leren in een creatieve samenwerking met ouderen. De vier laatste workshops vonden plaats bij Framer Framed op 30 juli, 6 augustus, 13 augustus en 20 augustus 2024. Op 1 september wordt de cursus afgesloten met een besloten eindpresentatie bij Framer Framed.
Week 7: Samen tekenen met robots
Framer Framed wordt ondersteund door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap; Amsterdams Fonds voor de Kunst; Gemeente Amsterdam en VriendenLoterij Fonds.
‘Leren Tekenen Samen met Robots’ is mogelijk gemaakt door het Lang Leve Kunst fonds, het Tekenlab, de Hogeschool van Amsterdam en Dynamo Amsterdam.
- Persoonlijke website van Annelinde de Jong
- Persoonlijke website van Marianne Bossema
- Het Tekenlab
Links
Education / Workshop /