Het Instituut voor de Tropen wil het vlaggeschip, het museum, afstoten
De toekomst van het Tropenmuseum in Amsterdam hangt aan een zijden draad. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT), waar het museum onder valt, zal zich voortaan alleen nog richten op renderende activiteiten en het museum afstoten. Dat staat in een vertrouwelijk reorganisatieplan, opgesteld omdat de overheidssubsidie aan het instituut wegvalt.
Het KIT wordt ‘een organisatie die uitsluitend gericht is op business-to-business activiteiten’, is in het plan te lezen. Het monumentale gebouw aan de Mauritskade wordt omschreven als een ‘profitcentre’ voor activiteiten die passen binnen de nieuwe missie van het instituut: een ‘resultaatgericht’ kenniscentrum op het gebied van landbouweconomie en gezondheidszorg. ‘Activiteiten waarvoor geen aantoonbare koopkrachtige vraag bestaat worden zo snel mogelijk, maar op verantwoorde wijze afgebouwd.’
Het Tropenmuseum is al ruim honderd jaar het vlaggeschip van het instituut: het krijgt jaarlijks 180 duizend bezoekers, en is internationaal vermaard. Het kindermuseum werd vorig jaar nog uitgeroepen tot beste van de wereld.
Klappen
Dit jaar nog verdwijnen negentig arbeidsplaatsen bij het KIT; de grootste klappen vallen bij het museum en de internationaal vermaarde bibliotheek, die deze zomer al wordt opgeheven.
Mogelijk profijtelijke afdelingen als Biomedical Research (een laboratorium voor onderzoek naar tropische ziekten), Sustainable Economic Development & Gender, en Health and Education blijven echter buiten schot. Zij moeten het ‘merk’ KIT gaan dragen, met als slogan: ‘Today’s knowledge designs tomorrows world’.
De nieuwe strategie van het tropeninstituut heeft onder (oud-) medewerkers tot onrust geleid, omdat ze vinden dat de nieuwe directie niet hard genoeg vecht voor het behoud van het museum.
‘Het is een laf plan’, zegt voormalig directeur Henk Jan Gortzak. ‘Hiermee geef je het museum op. Het leidt tot kennisvernietiging. Natuurlijk moet er bezuinigd worden, en natuurlijk zijn musea soms arrogante instituten. Maar als je zó de handdoek in de ring gooit, laat je het museum uit je vingers glippen.’
In het reorganisatieplan krijgt het museum weinig aandacht: op twee van de 42 pagina’s wordt uiteengezet dat de toekomst onzeker is, en afhankelijk van financiering door het rijk. Het plan gaat uit van 5,5 miljoen euro subsidie om ‘museale basistaken’ uit te voeren, maar het is de vraag of dat geld er ooit komt.
Interimbestuurder Derk Vermeer van het KIT ontkent dat hij het museum aan zijn lot overlaat. ‘Ik vecht voor het museum als een beer voor zijn jongen. Het is niet zo dat het Tropenmuseum het kind van de rekening is, ten koste van andere activiteiten. Maar we hebben gekeken: wat is de realiteit. De subsidies stoppen, en geen museum kan zonder subsidies. De enige reële optie is om het onder te brengen in iets groters.’
Het plan staat een fusie voor met andere volkenkundige musea in Leiden en in Berg en Dal, ‘één volkenkundig museum op drie locaties. Daarvoor zijn plannen op het niveau van een houtskoolschets’. Het museum wordt daarmee losgekoppeld van het KIT, en kan goedkoper werken.
De musea zijn inderdaad ‘in gesprek’, zegt een woordvoerder van het Afrika Museum in Berg en Dal, maar een uitgewerkt plan is er nog niet. Het wachten is op de ministeries van Buitenlandse Zaken en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, die nog steeds niet hebben laten weten of het Tropenmuseum überhaupt geld krijgt voor volgend jaar.
Reputatie kwijt
‘En ondertussen bloedt het museum dood, en raken we onze grote internationale reputatie kwijt’, zegt een medewerker van het museum, die deze week hoorde dat hij waarschijnlijk zijn baan verliest. ‘Iemand moet zich over ons ontfermen. De leiding van het KIT heeft geen affiniteit met een museum. Dat zijn mensen uit de landbouw en de geneeskunde, wij horen helemaal niet thuis tussen de malariaonderzoekers. Ik krijg elke dag mails uit de hele wereld: wat gebeurt er daar in godsnaam Nederland? Waarom maakt niemand zich druk?’
Het vermaarde museum krijgt jaarlijks 180 duizend bezoekers
Bron: Volkskrant, 18 mei 2013
- Tropenmuseum - Amsterdam
Links
Museologie /
