About the part that art plays in a globalising society

Framer Framed

As If: the media artist as trickster. Foto: Lara E. Tompa, courtesy Framer Framed
Morehshin Allahyari, Material Speculation: ISIS, on show at Framer Framed, Amsterdam
Morehshin Allahyari, Material Speculation: ISIS. Foto: Eva Broekema / Framer Framed
As If, banner aan het IJ, Amsterdam
Videostill from: The Yes Men - Dow Does The Right Thing (2004)

Recensie: de kunst van het misleiden. Een bespreking van de expositie 'As If'

Sorry, this entry is only available in Dutch. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

De aandeelhouders van Dow Chemical schrok­ken zich waarschijnlijk een hoedje op 3 decem­ber 2004. Die dag interviewde de BBC een ver­tegenwoordiger van het bedrijf Dow, omdat het toen twintig jaar geleden was dat een giframp plaatsvond in de Indiase stad Bhopal. De spre­ker genaamd Jude Finisterra liet weten dat zijn bedrijf eindelijk verantwoordelijkheid neemt, en alle slachtoffers van de ramp een schadever­goeding zou toekennen à 12 miljard dollar in to­taal. Want het was ‘the right thing to do’. De prijs van Dow aandelen zakte pardoes.

Alleen bleek er geen Jude Finisterra bij Dow te werken. De BBC was om de tuin geleid door ac­tivisten van The Yes Men. Zij brachten een ‘wat als’-scenario prachtig in beeld; wat als Dow het moreel juiste zou doen? Dow moest afstand ne­men van Judes uitspraken en dat maakte pijn­lijk duidelijk dat het bedrijf weigerde verant­woordelijkheid te nemen. The Yes Men legden de vinger op de zere plek.

The Yes Men, Dow Does The Right Thing (2004), videostill

Taaie problemen
Een video van deze succesvolle hoax is te zien in de expositieruimte van Framer Framed, in de relevante groepstentoonstelling As if: the media artist as trickster (2017). Het thema, misleiding, is ra­zend actueel. Helaas. Post-truth, staat in grote letters op de vloer; nog geen drie maanden gele­den door Oxford Dictionaries uitgeroepen tot Woord van het Jaar 2016, omdat emoties en per­soonlijke overtuigingen meer invloed hebben op publieke opinie dan de feiten.

Het beeld dat de tv-serie Homeland schetst van het Midden-Oosten wordt bijvoorbeeld nogal eens voor waar aangenomen. Dus toen drie kunstenaars de opdracht kregen om voor de sets realistisch ogende graffiti te maken, gre­pen zij hun kans. Blijkbaar hadden de producenten dat niet door; pas toen de afleveringen werden uitgezon­den ontdekten kijkers die Arabisch konden le­zen dat er bijvoorbeeld ‘Homeland is racistisch’ stond. Een bijzondere combinatie van geestige sabotageactie en bloedserieuze boodschap.

Arabian Street Artists, Homeland is Not a Series (graffiti vertaling: “Homeland is Racistisch”), videostill

Het grote nadeel van een tentoonstelling over bedrog is dat je meerdere keren terug moet ko­men om alles te kunnen zien. De expositie ver­langt aandacht en vasthoudendheid om de do­cumentatie van de hacks te bestuderen. Dat kost tijd (de duur van de films varieert van zes tot wel 59 minuten). Je moet het soms taaie pro­bleem leren kennen, begrijpen, om te zien hoe ingenieus mediakunstenaars als ‘tricksters’ in de situatie weten te infiltreren.

Het is aangenamer om zulke projecten vanuit je luie leunstoel thuis uit te pluizen, dan op een houten bankje, of staand. Surf dan eens naar Guantanamobaymuseum.org, over dit gedachte-experiment: wat als de militaire basis was ge­ sloten en ‘Gitmo’ een museum was geworden? Een bizar idee, maar geloofwaardig uitgewerkt. Een alternative fact om voor te duimen.

Tekst: Sophia Zürcher
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Het Parool, dd. 10 februari 2017


Achtergrond
As If: The Media Artist as Trickster is ontwikkeld op initiatief van Framer Framed in partnerschap met FACT – Foundation for Art and Creative Technology, Liverpool (UK) en HeK – House of Electronic Arts, Basel (CH). Variaties van de tentoonstelling waren hier te zien onder de alternatieve tentoonstellingstitel How Much of this is Fiction, respectievelijk 2 maart – 31 mei 2017 en 21 maart – 21 mei 2017 .

De tentoonstelling As If: The Media Artist as Trickster is samengesteld door curatoren David Garcia en Annet Dekker, in samenwerking met Ian Alan Paul en was 20 januari tot en met 5 maart 2017 te zien bij Framer Framed in Amsterdam.



Art and Activism / New media / Politics and technology /

Exhibitions


Exhibition: As If - The Media Artist as Trickster

On politically inspired media art that uses deception in all its forms. Curated by Annet Dekker and David Garcia i.c.w. Ian Alan Paul

Network


David Garcia

Artist, academic, organizer